در زمان مشاهدهی علائم غیر طبیعی و ناخوشایند در بدن، اولین کاری به که بنظر درست میرسد، مراجعه به پزشک است. پزشک معالج، پس از معاینه و بررسی علائم فرد، اگر به بیماری یا اختلال خاصی مشکوک شود، انجام آزمایشات خاصی را برای او تجویز میکند. یکی از انواع این تستها، آزمایش کراتینین است که برای برخی بیماران یا افراد مشکوک به بیماری کلیوی توصیه میشود. اما آزمایش کراتینین نشاندهندهی چیست و میزان نرمال کراتینین در خون چه مقدار است؟ این سوالی است که در این مطلب به آن پاسخ خواهیم داد.
کراتین در حقیقت نام یک پروتئین است که در سوختوساز ماهیچههای بدن به کار گرفته میشود. در اثر فرایندهای متابولیسم سلولهای ماهیچه از این پروتئین، کراتینین (Creatinine) ساخته میشود که به عنوان مادهی دفعی به درون خون وارد میشود. از آنجا که کلیههای انسان مسئول تصفیه و پالایش خون هستند، وظیفه دارند کراتینین را از جریان خون جذب کرده و وارد جریان ادرار کنند. از آنجا که کلیهها تنها عوامل جذب و دفع کراتینین در خون هستند، اگر میزان کراتینین موجود در خون یک فرد را محاسبه کرده و با حد نرمال مقایسه کنیم، میتوانیم بفهمیم که کلیهها تا چه میزان به درستی کار میکنند. به طور معمول اگر یکی از کلیهها نیز مشکل پیدا کند یا از بدن خارج شده باشد، سطح کراتینین در خون فرد افزایش مییابد. همچنین در افرادی که حجم بازوها و عضلات بیشتری دارند (برای مثال آقایان یا ورزشکاران)، کراتینین بیشتری را در خون انتظار داریم. در هر حال سطح کراتینین را میتوان هم به وسیلهی آزمایش خون، و هم به وسیلهی جمعآوری و بررسی ادرار شخص در یک 24 ساعت، اندازه گرفت.
بنابر آنچه گفتیم، سنجش میزان کراتینین در خون میتواند معیاری از عملکرد صحیح کلیهها یا بالعکس، نشانهی نارسایی آنها باشد. میزان طبیعی کراتینین در مردان حدود ۰.۷ تا ۱.۳ و در زنان بین ۰.۶ تا ۱.۱ میلیگرم در دسیلیتر دانسته میشود. اگر میزان کراتینین اندازهگیری شده در آزمایش کراتینین رقم بالایی باشد، با توجه به حجم ماهیچههای بدن فرد، انجام دیالیز ضروری میشود. بنابراین مقدار توصیه شده برای دیالیز، در کودک بالاتر از 2 و در بزرگسالان، بالاتر از 10 است.
پیشنهاد میکنیم با مشاهدهی مجموعهای از علائم زیر (مشکوک به بیماری کلیوی)، به پزشک مراجعه کرده و در صورت صلاح دید وی آزمایش کراتینین خون را انجام دهید:
با توجه به مواردی که در بالا گفته شد، عوامل متعدد بیرونی میتوانند بر میزان کراتینین خون تاثیر گذاشته و نتیجهی آزمایش را دچار خطا کنند. بنابراین به شما توصیه میکنیم که تا حد ممکن قبل از آزمایش از مصرف غذاهای گوشتی، داروهایی که سطح کراتینین را تحت تاثیر قرار میدهند و یا ورزش شدید خودداری کنید. در غیر اینصورت تمامی مواردی که بر نتیجهی آزمایش تاثیر گذارند را به پزشک معالج خود اطلاع دهید. شما میتوانید آزمایش خون برای سنجش کراتینین را در آزمایشگاه شبانه روزی سروش مشهد انجام دهید. این آزمایشگاه با بهرهگیری از امکانات کافی و متخصصان با تجربه، آزمایشات متنوعی را در حوزهی پاتولوژی و تشخیص طبی انجام میدهد.